Κατά την περίοδο πριν το καλοκαίρι δεν είναι λίγοι οι άνδρες και γυναίκες που επισκέπτονται κέντρα τεχνητού μαυρίσματος (solarium), μέσα στα πλαίσια μιας «υγιούς» προετοιμασίας πριν από την έκθεση στον ήλιο, ή για να αποκτήσουν μαύρισμα νωρίτερα, πριν ακόμα βγουν στην παραλία. Παλιότερα θεωρείτο μια αθώα ενέργεια, η οποία πρόσφατα αποδείχθηκε πολύ βλαβερή. Τον Ιούλιο του 2009 – Μια κορυφαία παγκόσμια ομάδα έρευνας για τον καρκίνο βρήκε ότι η χρήση σολάριουμ αποτελεί αξιόλογο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
Η Διεθνής Υπηρεσία για την Έρευνα για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (IARC) ανακοίνωσε στις 28 Ιουλίου του 2009, ότι τα κρεβάτια τεχνητού μαυρίσματος με τη χρήση UV ακτινοβολίας μετακινούνται από “πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο” στην υψηλότερη κατηγορία κινδύνου καρκίνου — “Καρκινογόνο για τον άνθρωπο”.
Έχει παρατηρηθεί δραματική αύξηση στα ποσοστά του μελανώματος, ιδίως μεταξύ των νέων γυναικών κατά τα τελευταία χρόνια και έρευνες οι οποίες έγιναν την τελευταία δεκαετία δίνουν πλήθος στοιχείων ότι η χρήση σολάριουμ έπαιξε ένα σπουδαίο ρόλο στην αύξηση αυτή, μαζί με την αύξηση της ηλιοθεραπείας. Η αλήθεια είναι ότι το μαύρισμα θεωρείται λανθασμένα ως ένδειξη υγείας, ενώ στην πραγματικότητα είναι βλάβη του δέρματος.
Και οι UVA και οι UVB προκαλούν καρκίνο
Οι μελέτες διαπίστωσαν ότι η υπεριώδης Α (UVA), υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB) και την υπεριώδη C (UVC) ακτινοβολία όλες προκαλούν καρκίνο σε πειράματα σε ζώα. Και αυτό ως εύρημα είναι σημαντικό γιατί τα σολάριουμ εκπέμπουν περισσότερη UVA ακτινοβολία από ότι UVB, η οποία πλέον θεωρείται καρκινογόνο πρώτης τάξης και θα πρέπει να αποφεύγεται. Άλλωστε, από το 2006 είχε δημοσιευτεί αναφορά ότι η χρήση σολάριουμ πριν την ηλικία των 30 μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση κατά 75% την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος. Παλιότερα δεδομένα από μία μελέτη που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι μεταξύ 1973 και 2004 τα ποσοστά μελανώματος σε νεαρές Αμερικανίδες είχαν τριπλασιαστεί. Ειδικά μετά το 1990, υπήρξε δραματική αύξηση σε βαθύτερα και πιο θανατηφόρα μελανώματα, δημιουργώντας την υπόθεση ότι τα σολάριουμ έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτό. Πέρα από την αύξηση του ποσοστού μελανωμάτων, η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV) δημιουργεί και άλλους τύπους καρκίνων, όπως βασικοκυτταρικά, ακανθοκυτταρικά και επιπλέον βλάβες στο δέρμα, όπως η γνωστή φωτογήρανση. Το 2002 βρέθηκε από μελέτη ότι η χρήση σολάριουμ αύξανε κατά 50% την πιθανότητα εμφάνισης βασικοκυτταρικών καρκίνων και κατά 100% την πιθανότητα ακανθοκυτταρικών καρκίνων. Οι ισχυρισμοί ότι το μαύρισμα του σολάριουμ προστατεύει κατά του ηλιακού εγκαύματος είναι εν μέρει αληθείς, μια και προσφέρει προστασία, όση θα προσέφερε ένα αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF 4, ενώ δημιουργεί όλες τις προαναφερόμενες βλάβες. Από την άλλη μεριά, η υπεριώδης ακτινοβολία χρειάζεται για την παραγωγή βιταμίνης D, για την οποία όμως φτάνουν μόλις 10 λεπτά ημερήσιας έκθεσης στον ήλιο.
Suncream
Μελέτες επίσης αναφέρουν ότι τα σολάριουμ μπορούν να βελτιώσουν την διάθεση, να χαλαρώσουν και ότι είναι εθιστικά όπως το κάπνισμα. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί βιολογικά, λόγω της παραγωγής MSH (Melanin Stimulating Hormone), η οποία συνοδεύεται από απελευθέρωση β-ενδορφινών, οι οποίες έχουν δράση παρόμοια με τα οπιοειδή στον ανθρώπινο οργανισμό, εξηγώντας έτσι την «έλξη» προς την επανάληψη επισκέψεων στα σολάριουμ. Οι μελέτες έχουν επίσης αποδείξει ότι ακόμα και ενώ τα άτομα ενημερώθηκαν πλήρως περί των κινδύνων χρήσης σολάριουμ, αυτό δεν αποτέλεσε λόγο διακοπής της χρήσης τους.
Το 2005 μία ομάδα δερματολόγων δημοσίευσαν μία μελέτη η οποία έδειξε ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν σολάριουμ δεν μπορούσαν να το διακόψουν, δείχνοντας εθισμό παρόμοιο με το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ.
Ενδεικτικό της σοβαρότητας της κατάστασης είναι ότι τον Μάιο του 2012 η βόρειος Ιρλανδία απαγόρευσε την χρήση, ενοικίαση και πώληση για σολάριουμ σε άτομα κάτω των 18 ετών. Ακολούθησε η Βραζιλία το 2013 και η Ιρλανδία το 2014 με παρόμοιο νόμο. Στην Ευρώπη η χρήση σολάριουμ απαγορεύεται κάτω των 18 στο
Βέλγιο, στην Ολλανδία, Γαλλία, Ισπανία, Νορβηγία και Λιθουανία.
Όπως καταλαβαίνουμε σε χώρες όπως η δική μας όπου η ηλιοφάνεια υπερκαλύπτει τις αναγκαίες δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας για την παραγωγή της βιταμίνης D, η χρήση σολάριουμ αποτελεί έναν ανώφελο και απολύτως περιττό κίνδυνο υγείας. Η προοδευτική έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία με χρήση αντηλιακού υψηλού δείκτη προστασίας, θα μας δώσει και υγεία και σωστό μαύρισμα.